พรรณไม้งามพระนามราชสกุลมหิดล ตอนที่ ๑๐

พรรณไม้งามพระนามราชสกุลมหิดล ตอนที่ ๑๐

          ดอกมะลิกลิ่นหอมสีขาวสะอาดบริสุทธิ์ ดอกไม้สัญลักษณ์ของวันแม่แห่งชาติ เนื่องในโอกาสเดือนสิงหาคม ขอแนะนำให้รู้จักมะลิพระนามราชสกุลมหิดล ซึ่งเป็นมะลิพื้นเมืองถิ่นเดียวของไทย และยังเป็นมะลิชนิดใหม่ของโลก สำรวจพบโดย ดร.ปิยะ เฉลิมกลิ่น บนเขาหินปูนที่ความสูง ๗๑๕ เมตร เหนือระดับน้ำทะเล ในจังหวัดเลย เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๕๒ ร่วมกับ“รัธ คิว” (Ruth Kiew) สตรีชาวอังกฤษผู้เชี่ยวชาญเรื่องมะลิ ซึ่งปฏิบัติงานอยู่ในหอพรรณไม้ของสถาบันวิจัยป่าไม้มาเลเซีย (Forest Research Institute of Malaysia: FRIM) และได้รับพระบรมราชานุญาตจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวให้ใช้ชื่อไทยว่า “มะลิเฉลิมนรินทร์” โดยมีความหมายว่า “มะลิเฉลิมพระเกียรติพระเจ้าแผ่นดิน” ชื่อทางพฤกษศาสตร์ คือ Jasminum bhumibolianum Chalermglin เป็นพรรณไม้ที่อยู่ในวงศ์มะลิ (OLEACEAE) เมื่อวันที่ ๑๗ เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๕ เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษาครบ ๗ รอบ ในปี พ.ศ. ๒๕๕๔

          การค้นพบดังกล่าวได้ตีพิมพ์ลงใน“วารสารบลูเมีย” (Blumea) เป็นวารสารการจำแนกพรรณไม้นานาชาติของเนเธอร์แลนด์ โดยมะลิเฉลิมนรินทร์จัดเป็นพรรณไม้ถิ่นเดียว (Endemic) ที่หายาก และใกล้สูญพันธุ์ของประเทศไทย มีลักษณะต่างจากมะลิพื้นเมือง และมะลิอื่นๆ ตรงที่มีกลีบเลี้ยงแหลม หนา และแข็ง ขนาดใหญ่ ๔-๕ ซี่ รองรับกลีบดอกสีขาว ๖-๘ กลีบ และมีกระเปาะเกสรเพศผู้สีเหลืองชัดเจน ส่วนลักษณะทั่วไปเป็นไม้เถา เลื้อยได้ไกล ๑-๒ เมตร กิ่งยอดเรียวเล็ก ผิวเรียบ ใบเดี่ยว รูปรี กว้าง ๓ เซนติเมตร ยาว ๖-๘ เซนติเมตร โคนใบเป็นตุ่มแหลม แผ่นใบหนา สีเขียวเข้มเป็นมะลิที่เจริญเติบโตช้ากว่าชนิดอื่นๆ ออกดอกในราวเดือนกรกฎาคม – กันยายน กลิ่นหอมแรง และมีผลแก่ขนาดประมาณ ๑ เซนติเมตร ในราวเดือนพฤศจิกายน – มกราคม จากการเพาะขยายพันธุ์พบว่าขยายพันธุ์ได้ทั้งแบบเพาะเมล็ด และปักชำกิ่ง แต่การเพาะจากเมล็ดจะเติบโตช้า โดยใช้เวลาถึง ๒ ปี กว่าจะเลื้อยสูง ๑ เมตร และออกดอก ขณะที่การขยายพันธุ์แบบปักชำกิ่งใช้เวลาเพียง ๑ ปี จึงออกดอก

          ทั้งนี้ทางอุทยานหลวงราชพฤกษ์จะได้จัดหา และนำมาปลูกจัดแสดงให้นักท่องเที่ยวได้ชื่นชมต่อไป

                                                              “พรรณไม้งามชื่อนี้    พื้นถิ่น แดนสยาม

                                                         มะลิเฉลิมนรินทร์           แซ่ซ้อง

                                                         หอมหวนชื่นชวนกลิ่น     งามเด่น

                                                         ถวายพระเกียรติก้อง       นบน้อมสดุดี

กวีศิลป์ คำวงค์

เอกสารอ้างอิง

ปิยะ เฉลิมกลิ่น. ๒๕๕๖. มะลิในเมืองไทย: Jasmines in Thailand. สำนักพิมพ์บ้านและสวน. กรุงเทพมหานคร. ๒๑๑ หน้า.

http://www.tistr.or.th/tistr/newsboard/shownews.php?Category=newsboard&No=401

อ้างอิงรูป

http://www.manager.co.th/science/viewnews.aspx?NewsID=9560000091373

http://www.acnews.net/detailnews.php?news_id=N255602659