เมื่อการสร้างพื้นที่สีเขียวให้กับบ้าน สำนักงาน ร้านกาแฟ สถานที่ต่างๆ หรือแม้แต่โต๊ะทำงาน มีหนึ่งในตัวเลือกที่ผู้คนนิยมเลือกมากขึ้นคือ ต้นไม้รูปร่างแปลกตา อวบอ้วน กับหนามที่เป็นเอกลักษณ์ ซึ่งก็เป็นอีกกลุ่มพืชหนึ่ง ที่เรียกกันว่ากระบองเพชร หรือแคคตัส และพืชอวบน้ำ ฟังแล้วอาจจะดูสับสน ชื่อเรียกเยอะไปหมด วันนี้เรามาดูกันว่า ต้นไม้ขนาดกะทัดรัดแต่รูปร่างอวบอ้วน ทั้งมีหนามโดยส่วนมาก บ้างก็ไม่มีหนามเหล่านี้คืออะไรกันแน่ และมีที่มายังไง ทำไมจึงเป็นที่นิยมปลูกกัน
พืชอวบน้ำหรือซัคคิวเลนท์ (Succulent) พืชที่พัฒนาสรีระให้สามารถเก็บกักน้ำไว้ตามส่วนต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นลำต้น ใบ หรือราก เพื่อสำรองไว้ใช้ให้เจริญเติบโตยามแห้งแล้งได้ดี ตัวอย่างพืชอวบน้ำที่เราเห็นได้ชัดคือ ว่านหางจระเข้ (Aloe vera) รวมถึงพืชอวบน้ำกลุ่มใหญ่ที่เราคุ้นเคยกันดีคือ พืชวงศ์กระบองเพชร (Cactaceae) หรือแคคตัสนั่นเอง
พืชอวบน้ำส่วนใหญ่ รวมถึงแคคตัส เป็นพืชที่ปรับตัวให้ทนทานต่อความแห้งแล้งได้ดี ทั้งด้วยการเพิ่มพื้นที่กักเก็บน้ำ การสร้างชั้นไขหนาเคลือบผิวเพื่อลดการสูญเสียน้ำ การลดรูปใบให้เป็นหนาม บางชนิดมีแผงหนามขนาดใหญ่คลุมลำต้นเพื่อป้องกันแสงแดด และการกัดแทะจากสัตว์ ด้วยไม้หนามเหล่านี้แทบจะเป็นสัญลักษณ์ของทะเลทรายแล้วนั้น แต่รู้กันไหมว่าไม่เพียงแต่ทะเลทรายเท่านั้น พืชอวบน้ำยังกระจายพันธุ์ได้ทั้งแถบเทือกเขา เขตร้อน ป่าดิบแล้ง หรือแม้กระทั่งแถบชายฝั่งทะเล
ด้วยลักษณะรูปร่างที่แปลก แตกต่างกันออกไป ด้วยสายพันธุ์ที่หลากหลาย และสามารถเจริญเติบโตได้ดีในประเทศไทย จึงมีผู้คนนิยมปลูกเลี้ยงกันมากขึ้น บ้างก็สะสม บ้างก็ปรับปรุงพันธุ์ให้มีลักษณะที่เด่นและสวยงามมากกว่าเดิม ส่งผลให้ไม้ทะเลทรายเหล่านี้เป็นที่นิยมอย่างแพร่หลายและกว้างขวางยิ่งขึ้น
รู้หรือไม่นะว่าแก้วมังกร (Hylocereus undatus) ที่เราทานก็เป็นแคคตัส ครั้งหน้าเรามาดูกันว่าจะมีแคคตัส หรือพืชอวบน้ำชนิดไหนที่มีความโดดเด่น น่าปลูก มีเรื่องราวที่น่าสนใจ รวมถึงเคล็ดลับการขยายพันธุ์ที่ท้าทายและสนุก ว่าสามารถทำแบบไหนได้บ้าง และหากสนใจแล้วสามารถชมความหลากหลายเหล่านี้ได้ที่อาคารพืชทะเลทรายและพืชอวบน้ำ อุทยานหลวงราชพฤกษ์ จังหวัดเชียงใหม่
