ดอกบัว ถือเป็นราชินีแห่งไม้น้ำ มีหลากชนิด หลายสายพันธุ์ อีกทั้งยังมีดอกหลากหลายสีสัน สามารถพบเห็นได้ตามแหล่งน้ำต่าง ๆ ดอกบัวมีประวัติความเป็นมาอันยาวนาน ปรากฏผ่านหลักฐานทางประวัติศาสตร์ เรื่องเล่า และงานศิลปะที่สอดแทรกความงามของดอกบัวเอาไว้มากมาย โดยเฉพาะในด้านความเชื่อและศาสนา ผสมผสานอยู่ในชีวิตประจำวันของเราอย่างแนบเนียน
ตามความเชื่อของชาวอียิปต์โบราณ ดอกบัวเป็นสัญลักษณ์ของความอุดมสมบูรณ์ การเกิด และความเป็นนิรันดร์ ชาวอียิปต์โบราณเชื่อว่า การวางดอกบัวไว้บนหน้าอกของมัมมี่ จะสามารถทำให้คนตายกลับ ฟื้นคืนชีพขึ้นมาในภายภาคหน้า และในช่วงไว้ทุกข์ ญาติของคนตายจะถือดอกบัวเอาไว้ เพื่อเป็นการภาวนา ให้คนตายกลับมาเกิดใหม่ในเร็ววัน ส่วนในตำนานเทพปกรณัมนิทานปรัมปราของชาวกรีกมีการนำชื่อของนางไม้ที่สิงสถิตอยู่ตามแม่น้ำ หรือเรียกว่า Nymph เป็นที่มาของชื่อดอกบัวสาย ซึ่งมีชื่อทางพฤกษศาสตร์ว่า Nymphaea อยู่ในวงศ์ Nymphaeaceae แสดงให้เห็นถึงความงดงามของดอกบัวดั่งเทพธิดาหรือนางไม้ที่ปกป้องรักษาแหล่งน้ำไว้นั่นเอง นอกจากนี้ตามความเชื่อของชาวพุทธ และพราหมณ์-ฮินดู ดอกบัวเป็นสัญลักษณ์ของความบริสุทธิ์ ความสงบสุข การบรรลุธรรม การเกิดใหม่ และความอุดมสมบูรณ์ เป็นดอกไม้ศักดิ์สิทธิ์ จากตำนานการสร้างโลกของศาสนาฮินดู ดอกบัวเป็นที่ประทับของพระพรหมซึ่งถือกำเนิดขึ้นเพื่อสร้างโลก อีกทั้งรูปเคารพในศาสนาฮินดูมักเป็นรูปเทพเจ้าประทับอยู่บนดอกบัวขนาดใหญ่ กลีบบัวที่บานออกนั้นหมายถึงการเติบโตทางจิตวิญญาณ สำหรับในทางพุทธศาสนา ดอกบัวเป็นสัญลักษณ์แทนพระสัมมาสัมพุทธเจ้า แฝงไปด้วยคำสอนของพระองค์ เตือนให้ระลึกถึงธรรมชาติของมนุษย์ โดยเปรียบมนุษย์เหมือนดอกบัว 4 เหล่า ซึ่งมนุษย์ต่างมีสติปัญญาเข้าถึงธรรมะแตกต่างกัน ตั้งแต่ระดับที่จมอยู่ในโคลนคือผู้ที่มีกิเลสมาก จะฝึกฝนขัดเกลาอย่างไรก็ไม่สามารถบรรลุนิพพานได้ ไปจนถึงบุคคลผู้มีสติปัญญา เมื่อได้ฟังพระธรรมเทศนาเพียงครั้งเดียวก็สามารถตรัสรู้ได้ เปรียบได้กับบัวที่ชูช่ออวดความงามอยู่เหนือผิวน้ำพร้อมจะผลิบานรับแสงอรุณ อีกทั้งในศาสนาพุทธนิกายมหายาน พระแม่กวนอิมซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความกรุณาก็ประทับบนดอกบัวหรือถือดอกบัวในพระหัตถ์ ชาวจีนเรียกดอกบัวว่า “เหลียนฮวา” เป็นดอกไม้ที่สื่อถึงความงามและความบริสุทธิ์
นอกจากดอกบัวจะมีความสำคัญที่เกี่ยวข้องกับความเชื่อและทางศาสนาอย่างมากมายแล้ว ยังมีคุณประโยชน์หลากหลายด้าน ทั้งปลูกเป็นไม้ประดับ ปลูกเพื่อความสวยงาม อีกทั้งยังสามารถนำส่วนต่างๆ มาประกอบอาหารทั้งคาวและหวานได้ และมีสรรพคุณทางยาอีกด้วย อุทยานหลวงราชพฤกษ์ ได้รวบรวมบัวหลากหลายสายพันธุ์ไม่ว่าจะเป็นบัวสาย บัวผัน บัวเผื่อน บัวฝรั่ง บัวหลวง บัววิกตอเรีย หรือบัวกระด้ง และบัวอีกหลากหลายสายพันธ์ ที่ต่างเบ่งบานต้อนรับนักท่องเที่ยวมาสัมผัสชมความงดงาม ณ สวนบัว อุทยานหลวงราชพฤกษ์ ได้ทุกวันตั้งแต่เวลา 08.00 – 18.00 น. หรือสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ กลุ่มวิชาการและการเรียนรู้ อุทยานหลวงราชพฤกษ์ 053 114 195
เอกสารอ้างอิง:
“Lotus.” (ออนไลน์). สืบค้นจาก: www.religionfacts.com/lotus. [10 พฤษภาคม 2563]
