ใครเอ่ย ? ผู้สลายเศษขยะให้เป็นปุ๋ยหมัก
เคยสงสัยหรือไม่ว่า เวลาเรานำเศษใบไม้ หญ้า และต้นไม้ต่างๆ มาทำปุ๋ยหมักแล้ว เมื่อระยะเวลาผ่านไป อะไรทำให้เศษขยะเหล่านี้จะถูกแปรสภาพให้เป็นวัสดุคล้ายดินที่ร่วนซุย สีดำ ไม่มีกลิ่น หรือที่เราเรียกกันว่า “ปุ๋ยหมัก” ซึ่งกระบวนการย่อยสลายนี้เกิดจากการทำงานอย่างหนักของ “เชื้อจุลินทรีย์” ขนาดเล็กที่เราไม่สามารถส่องเห็นได้ด้วยตาเปล่านั่นเอง เชื้อเหล่านี้มีอะไรบ้าง เราไปทำความรู้จักกันเลยครับ
1. แบคทีเรีย เป็นเชื้อจุลินทรีย์ที่มีขนาดเล็กมาก หากส่องด้วยกล้องจุลทรรศน์ก็จะพบว่ามีรูปร่างที่แบ่งเป็น 3 กลุ่ม คือ ทรงกลม ทรงกระบอก และแบบเกลียว ซึ่งแบคทีเรียนี้มีจำนวนมากที่สุด ทนต่อความร้อนและสภาพความเป็นกรด-ด่าง อาศัยอยู่ในกองปุ๋ยที่มีออกซิเจน และไม่มีออกซิเจน ทำให้แบคทีเรียมีบทบาทสำคัญที่สุดในการย่อยสลายเศษขยะ
2. เชื้อรา เราสามารถมองเห็นด้วยตาเปล่าเป็นเส้นใยสีขาวปกคลุมบริเวณผิวของกองปุ๋ยหมักที่มีความลึกไม่เกิน 10 เซนติเมตร สาเหตุที่เชื้ออยู่ด้านบนกองปุ๋ยหมักนั้นเพราะเชื้อราต้องการออกซิเจนในการดำรงชีพนั่นเอง แต่มีความสามารถในการใช้เส้นใยและปลดปล่อยเอนไซม์ช่วยย่อยสลายเศษขยะ
3. แอคติโนมัยซีส มีลักษณะรูปร่างและการเจริญเติบโตโดยการแตกแขนงเป็นเส้นใยและสร้างสปอร์คล้ายเชื้อรา เพียงแต่เส้นใยมีขนาดเล็กและสั้นกว่าเชื้อรามาก ลักษณะเชื้อที่พบคือ เป็นจุดสีขาวคล้ายผงปูน
นอกจากเชื้อแบคทีเรียข้างต้นแล้วยังมีสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ที่ช่วยย่อยสลายอินทรียวัตถุเหล่านี้อีก ได้แก่ กิ่งกือ ไส้เดือนดิน ไส้เดือนฝอย โปรโตซัว ตัวอ่อนของด้วงแรดมะพร้าว ด้วงกว่าง และด้วงดอกไม้ ซึ่งสิ่งมีชีวิตเหล่านี้จะกินเศษซากพืชเป็นอาหาร และปลดปล่อยเป็นธาตุอาหารพืชออกมาในปุ๋ยหมัก
สำหรับผู้ที่สนใจอยากเรียนรู้วิธีการกำจัดขยะเพื่อผลิตเป็นปุ๋ยหมัก และการทำน้ำหมักชีวภาพ โดย “เชื้อจุลินทรีย์” สามารถเข้ามาเรียนรู้ได้ที่ฐานเรียนรู้ดินและปุ๋ย อุทยานหลวงราชพฤกษ์ จังหวัดเชียงใหม่ ติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ กลุ่มวิชาการและการเรียนรู้ อุทยานหลวงราชพฤกษ์ จังหวัดเชียงใหม่ เบอร์โทรศัพท์ 053 114 195
อ้างอิงรูปภาพ
http://www.actino.jp/DigitalAtlas/subwin.cgi?target=5-39
