โครงการธนาคารอาหารชุมชนตามพระราชดำริ (Food Bank)

โครงการธนาคารอาหารชุมชนตามพระราชดำริ (Food Bank)

        โครงการธนาคารอาหารชุมชนตามพระราชดำริ หรือ Food Bank นั้น เป็นหนึ่งในโครงการที่จัดทำขึ้นจากพระราชเสาวนีย์ของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวงเมื่อครั้งเสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมเยียนราษฎร ณ บ้านป่าแปก อำเภอเมือง จังหวัดแม่ฮ่องสอน เมื่อวันที่ ๑๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๔๓ เนื่องจากทรงมีความห่วงใยในด้านสิ่งแวดล้อมของโลกและทรงทราบข้อมูลของสหประชาชาติว่า ในอนาคตโลกจะประสบปัญหาทางด้านสิ่งแวดล้อมรวมไปถึงการขาดแคลนอาหาร เนื่องจากการเพิ่มขึ้นของประชากรโลก จึงทรงมีพระราชเสาวนีย์

“…ให้พัฒนาจังหวัดแม่ฮ่องสอนให้เป็นแหล่งผลิตอาหารเลี้ยงตนและเหลือจําหน่ายในพื้นที่ใกล้เคียง…”

เพราะถ้าหากคนสามารถอยู่ร่วมกับป่าได้อย่างถูกต้อง
และมีการจัดการที่ดินทำกินได้อย่างเป็นสัดส่วนแล้ว ป่าก็จะเป็นแหล่งอาหารธรรมชาติที่มีความยั่งยืน

       โครงการธนาคารอาหารชุมชนตามพระราชดำริ นั้น เริ่มจากการสร้างแหล่งอาหารในป่า โดยการปลูกพืชที่สามารถเป็นอาหารทั้งของคนและสัตว์ กินสิ่งใดปลูกสิ่งนั้น เพื่อให้สามารถนำไปบริโภคได้อย่างเพียงพอในแต่ละวัน และหากมีเหลือจากการบริโภคและแลกเปลี่ยนกันในชุมชนแล้ว ยังสามารถนำไปจำหน่ายเพื่อสร้างเป็นอาชีพและสร้างรายได้ให้กับคนในชุมชนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงอีกด้วย เมื่อคนในชุมชนมีรายได้ก็จะก่อให้เกิดความหวงแหนในการช่วยกันดูแลผืนป่าและแหล่งน้ำที่เป็นแหล่งอาหารตามธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์อย่างเกื้อกูลกัน

         สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง (องค์การมหาชน) เป็นหนึ่งในหน่วยงานที่ดำเนินโครงการวิจัยการฟื้นฟูแหล่งอาหาร (Food Bank) และความหลากหลายทางชีวภาพของชุมชนบนพื้นที่สูงมาอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี พ.ศ. 2550 ภายใต้หลักการของโครงการธนาคารอาหารชุมชน (Food Bank) ตามพระราชดำริโดยเป็นการศึกษาวิจัยเชิงปฏิบัติการอย่างมีส่วนร่วมกับ 54 ชุมชน ในพื้นที่โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงและโครงการรักษ์น้ำเพื่อพระแม่ของแผ่นดิน ใน 7 จังหวัด โดยมีทีมนักวิจัยเข้าไปสำรวจพืช ผัก ที่เป็นประโยชน์และเป็นความต้องการของชุมชน สนับสนุนในการรวบรวมส่วนขยายพันธุ์ หลีกเลี่ยงการทำลายพ่อพันธุ์แม่พันธุ์ นำกลับไปเพาะเลี้ยงขยายพันธุ์ในโรงเรือน พื้นที่ครัวเรือน มุ่งเน้นการฟื้นฟูพืชอาหาร สมุนไพร และพลังงานในท้องถิ่นให้กลับคืนสู่ธรรมชาติ ตลอดจนการพัฒนาต่อยอดองค์ความรู้และภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อการใช้ประโยชน์อย่างต่อเนื่องและยั่งยืน

     อุทยานหลวงราชพฤกษ์ได้มีการจัดแสดงพันธุ์พืชที่อยู่ภายใต้ในหลักการของโครงการอาหารชุมชน ทั้งที่เป็นพืชอาหารและพืชสมุนไพรผ่านฐานการเรียนรู้ บริเวณพื้นที่สวนป่าสามอย่างประโยชน์สี่อย่าง สวนสมุนไพร และสวนเกษตรทฤษฎีใหม่ ให้สามารถเข้าเรียนรู้ได้ทุกวัน เวลา 08.00 น. – 18.00 น. ณ อุทยานหลวงราชพฤกษ์ จังหวัดเชียงใหม่

ข้อมูลอ้างอิง

กรมพัฒนาที่ดิน./(มปป.)/โครงการธนาคารอาหารชุมชนตามแนวพระราชดำริ./สื่อออนไลน์/ค้นเมื่อวันที่ 3 สิงหาคม 2563/ เข้าถึงได้จากhttps://www.ldd.go.th/web_kingproject/Project/Queen/6-026.pdf

ชัชพร ศฤงคารจินดา./( 6 สิงหาคม 2557.)/โครงการธนาคารอาหารชุมชนตามพระราชดำริ จังหวัดแม่ฮ่องสอน./สื่อออนไลน์/ค้นเมื่อวันที/เข้าถึงได้จากhttps://flagship.prd.go.th/ewt_news.php?nid=209&filename=index_queen

วารุณี ภิลุมวงศ์./(17 มกราคม 2561.)/โครงการวิจัยการฟื้นฟูแหล่งอาหาร (Food Bank) และความหลากหลายทางชีวภาพของชุมชนบนพื้นที่สูง /สื่อออนไลน์/เข้าถึงได้จาก https://www.hrdi.or.th/Awareness/Detail/4