บอนไซ …มองพรรณไม้ผ่านศิลปะ
บ่อยครั้งที่เราไปเที่ยวตามงานประกวดต้นไม้ หรืองานเกษตร เรามักจะเจอต้นไม้ขนาดไม่ใหญ่มาก รูปทรงแปลกตา สง่างาม โค้งงอ เอนเอียงอย่างมีศิลปะ ประหนึ่งไม้โบราณเก่าแก่ ที่อยู่ในกระถางขนาดกะทัดรัด ไปจนถึงขนาดใหญ่ และเรารู้จักกันในชื่อว่า “บอนไซ”
ถึงขนาดจะกะทัดรัด แต่บอนไซไม่ใช่ไม้แคระ หากแต่เป็นการย่อส่วนหรือจำลองเลียนแบบต้นไม้ใหญ่รูปทรงดั้งเดิมที่พบได้ตามธรรมชาติให้อยู่ในพื้นที่จำกัด ด้วยการควบคุมทรงต้นและกิ่งก้านโดยใช้ลวดยึดให้อยู่กับกระถาง หรือบังคับให้ต้นไม้ไต่ท่อนไม้หรือโขดหิน ให้มีหลายรูปทรง เช่นทรงตกกระถาง (Cascade Style) หรือทรงลู่ลม (Windsweot) เป็นทรงที่เลียนแบบต้นไม้ใหญ่บนภูเขาสูงที่ถูกลมพัดแรง บ้างก็จำลองสังคมป่าโดยการทำบอนไซแบบกลุ่ม (Group Planting Style) อีกทั้งต้นไม้ทุกชนิดสามารถทำเป็นบอนไซได้ แต่ไม่นิยมไม้ที่มียาง เพราะการทำบอนไซต้องมีการตัดแต่งบ่อย ยางจะทำให้เลอะต้นและทำให้ไม่สวยงาม
การทำบอนไซจึงต้องมีการดูแลโดยใช้สายตาแบบศิลปะ ความอดทน ขยันคอยตัดแต่งกิ่งก้านอยู่เสมอ การดูแลการให้ธาตุอาหารที่เหมาะสมและเพียงพอ และการควบคุมกำจัดโรคพืช จึงไม่แปลกใจว่าทำไมผลงานเหล่านี้มักจะมีมูลค่าสูง สามารถเยี่ยมชมและเรียนรู้เทคนิคการทำบอนไซรูปทรงต่างๆ ได้ที่สวนบอนไซ อุทยานหลวงราชพฤกษ์ จังหวัดเชียงใหม่
