โครงการฝนหลวง 

โครงการฝนหลวง 

เมื่อปี พ.ศ. 2498 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชาดำเนินไป 15 จังหวัดของภาคอีสาน ทรงทอดพระเนตรเห็นความแห้งแล้งอย่างรุนแรง ขาดน้ำในการทำการเกษตร และอุปโภคบริโภค ด้วยพระอัจฉริยะภาพของพระองค์ ทรงเห็นบางสิ่ง จนมีพระราชดำรัสว่า....

"...แต่มาเงยดูท้องฟ้า มีเมฆ ทำไมมีเมฆอย่างนี้ ทำไมจะดึงเมฆนี่ลงมาให้ได้ ก็เคยได้ยินเรื่องการทำฝน ก็มาปรารภกับคุณเทพฤทธิ์ ฝนทำได้ มีหนังสือ เคยอ่านหนังสือทำได้..."

พระองค์ทรงศึกษาค้นคว้า และทำวิจัยทางเอกสาร ด้านวิชาการอุตุนิยมวิทยาและดัดแปลงสภาพอากาศ ทรงรอบรู้และเชี่ยวชาญ เป็นที่ยอมรับทั้งในและต่างประเทศ นับเป็นจุดเริ่มต้นของฝนและจุดสิ้นสุดความสุกข์ของชาวไร่ชาวนา โครงการฝนหลวง ใช้หลักการคือดัดแปลงสภาพอากาศเลียนแบบธรรมชาติเพื่อเกิดฝน เป็นกรรมวิธีการเหนี่ยวนำน้ำจากฟ้า จะต้องให้เครื่องบินที่มีอัตราการบรรทุกมากๆบรรจุเคมีขึ้นไปโปรยในท้องฟ้า เริ่มจากการตรวจสอบสภาพอากาศในพื้นที่ต้องการให้ฝนตก โดยอาศัยหลักการทางวิทยาศาสตร์ มี 3 ขั้นตอน

ขั้นตอนที่ 1 “ก่อกวน” เป็นการกระตุ้นให้เมฆรวมตัวเป็นกลุ่มก้อนเพื่อใช้เป็นแกนกลางในการสร้างกลุ่มเมฆฝนในระยะต่อมา สารเคมีที่ใช้ได้แก่ แคลเซียมคลอไรด์ แคลเซียมคาร์ไบด์ แคลเซียมออกไซด์ หรือส่วนผสมระหว่างเกลือแกงกับสารยูเรีย หรือสารผสมระหว่างสารยูเรียกับแอมโมเนียไนเตรต ซึ่งสารผสมดังกล่าวจะก่อให้เกิดกระบวนการกลั่นตัวของไอน้ำในอากาศ

ขั้นตอนที่ 2 “เลี้ยงให้อ้วน” ใช้สารเคมี คือ เกลือแกง สารประกอบสูตร ท.1 สารยูเรีย แอมโมเนียไนเตรต น้ำแข็งแห้ง และอาจใช้สารแคลเซียมคลอไรด์ร่วมด้วยเพื่อให้เกิดแกนเม็ดไอน้ำให้กลุ่มเมฆมีความหนาแน่นเพิ่มขึ้น

ขั้นตอนที่ 3 “โจมตี” สารเคมีที่ใช้ในขั้นตอนนี้เป็นสารเย็นจัด คือ ซิลเวอร์ไอโอได และน้ำแข็งแห้งเพื่อให้เกิดภาวะไม่สมดุลมากที่สุด ซึ่งจะเกิดเป็นเม็ดน้ำที่มีขนาดใหญ่มากและตกลงเป็นฝนในที่สุด

 ประโยชน์ของฝนหลวง เพื่อแก้ปัญหาขาดแคลนน้ำในการเกษตรช่วงที่เกิดภาวะฝนแล้งหรือฝนทิ้งช่วงยาวนาน เพื่อเพิ่มปริมาณน้ำให้กับพื้นที่ลุ่มรับน้ำของแม่น้ำสายต่างๆ แก้ปัญหาการขาดแคลนน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภค และเป็นการเสริมสร้างเส้นทางคมนาคมทางน้ำในบริเวณแม่น้ำที่ตื้นเขิน

ป้องกันและบำบัดภาวะมลพิษของสิ่งแวดล้อม โดยฝนหลวงจะเข้าเจือจางน้ำเสียอันเกิดจากการระบายน้ำเสียและขยะมูลฝอยสู่ทะเล เพิ่มปริมาณน้ำในเขื่อนภูมิพล และเขื่อนสิริกิติ์ เพื่อผลิตกระแสไฟฟ้า