ดอกกุหลาบเป็นไม้ดอกจัดสวนที่นิยมมากในปัจจุบัน ด้วยรูปทรง สีดอก กลิ่นหอม ทำให้กุหลาบมีมูลค่าสูงทั่วโลก ประวัติของกุหลาบนั้นถือเป็นพืชเก่าแก่มากกว่า 30 ล้านปี จากกุหลาบป่า หรือกุหลาบแท้ที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ จนเกิดการผสมพันธุ์กันเอง ข้ามสายพันธุ์ และปรับปรุงพันธุ์โดยมนุษย์ จนเกิดเป็นกุหลาบพันธุ์ใหม่เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ มาดูเรื่องราวของกุหลาบกลุ่มต่างๆ ที่เป็นที่นิยมในกลุ่มผู้ปลูกเลี้ยงและชื่นชอบกุหลาบกันว่ามีอะไรบ้าง
กุหลาบดามัสก์ (Damask Roses) หรือกุหลาบมอญที่เรารู้จักและคุ้นเคยกันดี ถือเป็นกุหลาบเก่าแก่ที่บ้านเรามักจะนิยมปลูกกันมานาน โดยเฉพาะกุหลาบมอญสีชมพูซึ่งจะมีกลิ่นหอมมาก ในประเทศไทยนิยมใช้ประโยชน์จากน้ำมันกุหลาบมอญโดยนำมาเป็นน้ำกระสายยาขนานต่างๆ มาตั้งแต่โบราญ อีกทั้งน้ำมันหอมระเหยของกุหลาบมอญที่มีฤทธิ์คลายกังวลอยู่ในตัว
กุหลาบสมัยใหม่ (Modern Roses) คือ กุหลาบที่มีการผสมโดยเลือกลักษณะที่ดีของกุหลาบกลุ่มต่างๆ ที่ต้องการ เช่น กุหลาบไฮบริดที (Hybrid Tea) กุหลาบที่ได้รับการผสมระหว่างกุหลาบสมัยเก่าที่เป็นลูกผสมตามธรรมชาติ กับกุหลาบที กุหลาบที่มีกลิ่นหอมใบชา (Tea leaves) ซึ่งก็เป็นที่มาของชื่อกุหลาบที และกุหลาบไฮบริดที กุหลาบที่ได้มีขนาดดอกใหญ่ ดอกเดี่ยว ที่เป็นลักษณะเฉพาะของกุหลาบไฮบริดที กุหลาบพวง (Floribunda Roses) ลักษณะเด่นคือเป็นกุหลาบที่ออกดอกเป็นพวง และดอกใหญ่ เช่น กุหลาบวาเลนไทน์หรือกุหลาบเทศบาลที่เรารู้จักกัน และสุดท้ายกุหลาบหนู (Miniatures) ที่มีลักษณะดอกขนาดเล็ก และออกเป็นพวงที่เป็นจุดเด่น
กุหลาบอังกฤษ (English Roses) กุหลาบอังกฤษเป็นกุหลาบที่นำเอาลักษณะที่ดีของกุหลาบสมัยเก่า และความมีเสน่ห์ของกุหลาบสมัยใหม่ ลักษณะของกุหลาบอังกฤษมักจะเป็นกอ สีอ่อนหวาน กลีบซ้อน แน่น และมีกลิ่นหอม บางพันธุ์มีกลิ่นคล้ายใบชาอ่อนๆ กลิ่นหอมหวานน้ำผึ้ง เป็นต้น เนื่องจากผู้ที่ปรับปรุงพันธุ์ขึ้นมาได้เห็นถึงความผูกพันของกุหลาบกับชาวอังกฤษที่มีมากเป็นพิเศษ ทั้งใช้เป็นสัญลักษณ์ของกษัตริย์อังกฤษ ใช้ในภาพศิลปะ และบทกวี จึงเป็นที่มาของการเรียกกุหลาบลักษณะแบบนี้ว่าเป็น “กุหลาบอังกฤษ”
กุหลาบทรีโรส (Tree Rose) กุหลาบอีกกลุ่มหนึ่ง ที่ไม่ได้เป็นเพราะพันธุ์หรือลักษณะเด่นประจำกลุ่มแต่อย่างใด แต่เป็นเทคนิคการนำพันธุ์กุหลาบที่มีลักษณะพุ่ม มาติดตาในส่วนยอดของต้นตอที่เป็นพันธุ์กุหลาบป่าทั่วไป จึงจะได้กุหลาบที่มีพุ่มสวยงามบนยอดลำต้นยาวสูง กุหลาบทรีโรสมักจะถูกใช้สร้างจุดเด่นภายในพื้นที่ของสวน
ความสวยงามของกุหลาบทั้งหมดนี้สามารถเข้าชมได้ภายในโดมกุหลาบ (Rose Paradise) อุทยานหลวงราชพฤกษ์ จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งกุหลาบทั้งหมดนี้มาจากการสนับสนุนรายได้เกษตรกรบนพื้นที่สูงภายใต้มูลนิธิโครงการหลวงหลายพื้นที่ อาทิเช่น ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงปางดะ และทุ่งเริง เป็นต้น
ข้อมูลอ้างอิง
พจนา นาควัชระ. 2558. กุหลาบ. กรุงเทพ:สำนักพิมพ์บ้านและสวน. 260 หน้า.
Royal Horticultural Society of England. 2011. Encyclopedia of Roses. England:Dorling Kindersley Limited.
สำนักงานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. มมป. กุหลาบมอญ ดอกไม้หอมมีประโยชน์. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา https://www.pharmacy.mahidol.ac.th/knowledge/files/0303.pdf
