สารภี

  • วันที่อัพเดทล่าสุด : 05/09/2017
ชื่อไทย : สารภี
ชื่อท้องถิ่น : ทรพี(จันทบุรี)/ สร้อยพี(ใต้)/ สารภีแนน(เชียงใหม่,เหนือ) 
ชื่อสามัญ :
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Mammea siamensis Kosterm.
ชื่อวงศ์ : CLUSIACEAE
ลักษณะวิสัย : ไม้ยืนต้น
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :

ลำต้น :

ไม้ต้นขนาดกลาง สูง 10-15 เมตร ไม่ผลัดใบ เรือนยอดรูปไข่ทึบ เปลือกสีเทาปนดำ แตกล่อนเป็นสะเก็ดตลอดลำต้น มียางสีขาวและเปลี่ยนเป็นสีเหลืองอ่อน

ใบ :

เดี่ยว เรียงสลับ ใบรูปไข่กลับแกมรูปขอบขนาน กว้าง 4-6.5 ซม. ยาว 14-20 ซม. ปลายใบมนหรือหยักเว้าตื้นๆ โคนใบสอบเรียว ผิวใบเกลี้ยง สีเขียวเข้มเป็นมัน แผ่นใบหนาคล้ายหนัง ขอบใบเรียบมีเส้นใบย่อยแบบร่างแหชัดทั้งสองด้านเมื่อใบแห้ง ก้านใบยาว 0.5-1.5 ซม.

ดอก :

ผล :

แบบผลผนังชั้นในแข็งมีเนื้อเมล็ดเดียว รูปกระสวย โคนและปลายแหลม ยาว 3 ซม. ผลอ่อนสีเขียว ผลแก่สีเหลือง เนื้อผลนิ่ม มีรสหวานอ่อนๆ เมล็ด รูปขอบขนาน มี 1 เมล็ด

ระยะติดดอก - ผล :
เริ่มติดดอก : มกราคม สิ้นสุดระยะติดดอก : มีนาคม
เริ่มติดผล : มีนาคม สิ้นสุดระยะติดผล : พฤษภาคม
สภาพทางนิเวศวิทยา :
การปลูกและการขยายพันธุ์ : สภาพดินร่วนซุย ความชื้นพอเหมาะ โดยการเพาะเมล็ด
รายละเอียดการใช้ประโยชน์ : ดอกตูมใช้ย้อมไหมให้สีแดง ดอกมีสารช่วยขยายหลอดเลือด ขับลม บำรุงหัวใจและแก้ไข้ - ดอก มีรสขมหอมเย็น บำรุงหัวใจ บำรุงกำลัง แก้โลหิตพิการ แก้ไข้มีพิษร้อน ทำให้เจริญอาหาร บำรุงหัวใจ ชูกำลัง มีฤทธิ์ขับลม และฝาดสมาน รักษาธาตุไม่ปกติ ยาไทยใช้ดอกสารภีผสมยาหอม แก้ลม เจริญอาหาร บำรุงหัวใจ แก้โลหิตพิการ แก้ไข้ มีพิษร้อน - เกสร มีรสหอมเย็น จัดอยู่ในเกสรทั้งห้า บำรุงครรภ์รักษา ทำให้ชื่นใจ แก้ไข้ [1] - เนื้อไม้ใช้ในการก่อสร้าง- ผลมีรสหวานรับประทานได้ - ดอกมีรสหอมเย็น ใช้เข้ายาบำรุงหัวใจ แก้ไข้ ขับลม [2] - ผลสุกรับประทานได้ เป็นอาหารของสัตว์ - ปลูกเป็นไม้ประดับเนื่องจากดอกหอม - ดอกแห้งปรุงเป็นยาหอม - เนื้อไม้มีคุณภาพดี ใช้งานง่าย ทำเฟอร์นิเจอร์ งานแกะสลัก งานก่อสร้างต่างๆ ทำเสา พื้น ฝา - ผลแห้งผสมกับดอกไม้ชนิดอื่นใช้บำรุงหัวใจ - ดอกปรุงเป็นยาแก้ร้อนใน เข้ายาแก้ลม บำรุงปอด [3]- ดอกตูมใช้ย้อมไหมให้สีแดง - ดอกมีสารช่วยขยายหลอดเลือด ขับลม บำรุงหัวใจและแก้ไข้ [4]
แหล่งอ้างอิง : [1] คณะกรรมการวิชาการดำเนินงานส่วนสวนสมุนไพรพืชสวนโลก. 2549. สวนสมุนไพรในงานมหกรรมพืชสวนโลก 2549. Herbal Garden in Royal Flora Expo 2006. บริษัท สามเจริญพาณิชย์(กรุงเทพฯ) จำกัด. กรุงเทพมหานคร. [2] คณะผู้ดำเนินงานโครงการให้ความรู้ด้านพฤกษศาสตร์แก่บุคลากรและนักศึกษามหาวิทยาลัยเชียงใหม่. 2553ภายใต้โครงการพัฒนาศักยภาพสู่ความเป็นมหาวิทยาลัยสร้างเสริมสุขภาพมหาวิทยาลัยเชียงใหม่. [3] มูลนิธิสวนหลวง ร. ๙. 2547. ไม้นามตามถิ่น. พิมพ์ครั้งที่ 1. อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด. กรุงเทพมหานคร. [4] เอื้อมพร วีสมหมาย และปณิธาน แก้วดวงเทียน. 2552. ไม้ป่ายืนต้นของไทย 1. พิมพ์ครั้งที่ 2. เอช เอ็น กรุ๊ป จำกัด. กรุงเทพมหานคร. [5] ต้นไม้และดอกไม้ประจำจังหวัด http://www.panmai.com/ 23082553
ประเภทของการใช้ประโยชน์ : ไม่ได้ระบุประเภทการใช้ประโยชน์
ที่อยู่ :
Zone A : สวนป่าเขตร้อน
Zone A : สวนสมุนไพร
Zone B : สวนไม้ประจำจังหวัด
Zone B : สวนไม้หอม
Zone C1 : สวนปตท.
Zone C1 : สวนการไฟฟ้า
Zone C1 : สวนโยโยต้า
Zone C1 : สวนกสิกรไทย
Zone C1 : สวนธกส.
Zone C2 : สวนอินโดนีเซีย
หมายเหตุ : ต้นไม้ประจำจังหวัดพะเยา
มูลนิธิโครงการหลวง
สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์
เครือเจริญโภคภัณฑ์
ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร
ธนาคารแห่งประเทศไทย
gistda
ธนาคารกรุงไทย